Βάλτε τέλος στις Κρίσεις Πανικού!

          Φανταστείτε ότι εκεί που κάθεστε ανυποψίαστοι… ξαφνικά η καρδιά σας αρχίζει να χτυπά σαν τρελή, νιώθετε ότι δεν μπορείτε να πάρετε αναπνοή, σας λούζει κρύος ιδρώτας, σας πλημμυρίζει το άγχος, αρνητικές σκέψεις κατακλύζουν το μυαλό σας και νομίζετε ότι πεθαίνετε! Αυτή είναι η τρομακτική εμπειρία μιας κρίσης πανικού.

          Οι άνθρωποι που το έχουν βιώσει αγχώνονται και μόνο στη σκέψη ότι μπορεί να το ξαναπάθουν, ενώ τονίζουν ότι όσοι δεν το έχουν ζήσει δεν μπορούν να καταλάβουν πόσο τρομακτικό είναι. Οι περισσότεροι πάντως που το παθαίνουν για πρώτη φορά, και δεν γνωρίζουν για τις κρίσεις πανικού, νομίζουν πως έχουν πάθει έμφραγμα ή εγκεφαλικό. Άλλωστε τα συμπτώματα του πανικού μοιάζουν με αυτά «οργανικών» διαταραχών. Έτσι συνήθως πριν απευθυνθούν σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας, έχουν ήδη επισκεφθεί πολλούς γιατρούς, έχουν υποβληθεί σε έναν κυκεώνα εξετάσεων, αλλά κάθε φορά η απάντηση που παίρνουν είναι «Δεν έχεις τίποτα, είναι από άγχος!». Έχοντας αποκλείσει, λοιπόν, ότι τα συμπτώματα οφείλονται σε κάποια «οργανική» αιτία, αρχίζουμε να διερευνούμε το ενδεχόμενο να πρόκειται για κρίση πανικού. Tί είναι όμως τελικά αυτές οι κρίσεις πανικού;

Συμπτώματα

          Η κρίση πανικού είναι μια περίοδος πολύ έντονου φόβου, που εμφανίζεται ξαφνικά, διαρκεί από 5 έως 30 λεπτά και περιλαμβάνει ψυχολογικά και σωματικά συμπτώματα. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι: ταχυπαλμία, εφίδρωση, τρέμουλο, δύσπνοια, αίσθημα πνιγμού, πόνος στο στήθος, ναυτία, ενόχληση στην κοιλιά, αίσθημα ζάλης, μουδιάσματα, ρίγη ή ξαφνικά αισθήματα ζέστης και φόβος του ατόμου ότι τρελαίνεται ή ότι πεθαίνει. Βέβαια, δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι που παθαίνουν κρίσεις πανικού όλα τα παραπάνω συμπτώματα, αφού συνήθως εμφανίζονται κάποια από αυτά. Μετά από μία προσβολή πανικού πάντως το άτομο νιώθει εξαντλημένο και εξουθενωμένο. Φοβάται μήπως εμφανιστεί ξανά μία κρίση, κάτι που ονομάζουμε και άγχος αναμονής.

          Αν τώρα ένα άτομο έχει τουλάχιστον δύο απροσδόκητες κρίσεις πανικού (συνήθως είναι πολύ περισσότερες) που ακολουθούνται από επίμονη ανησυχία μήπως το ξαναπάθει, τότε μιλάμε για Διαταραχή Πανικού. Η διαταραχή πανικού είναι μία από τις πιο συχνές ψυχικές διαταραχές παγκοσμίως. Εμφανίζεται περίπου στο 4% του πληθυσμού, ενώ προσβάλει 2 ή 3 φορές πιο συχνά τις γυναίκες απ’ ότι τους άντρες. Συνήθως εκδηλώνεται για πρώτη φορά προς το τέλος της εφηβείας και μέχρι και την ηλικία των 35 ετών.

          Το 50% των ατόμων που έχουν εκδηλώσει Διαταραχή Πανικού είναι πιθανό να εμφανίσει και κατάθλιψη. Επίσης, η διαταραχή πανικού στην πλειονότητα των περιπτώσεων συνοδεύεται και από αγοραφοβία, μια κατάσταση δηλαδή στην οποία κανείς αισθάνεται πολύ έντονο άγχος όταν βρίσκεται σε μέρη απ’ όπου η διαφυγή είναι δύσκολη ή στα οποία μπορεί να μην υπάρχει διαθέσιμη βοήθεια σε περίπτωση πανικού. Οι καταστάσεις που αγχώνουν περισσότερο τους ανθρώπους με αγοραφοβία είναι το να βρίσκονται ανάμεσα σε πλήθος (π.χ. σε ένα μεγάλο club με πολύ κόσμο), να στέκονται στην ουρά, να βγαίνουν μόνοι έξω από το σπίτι, να ταξιδεύουν με μέσα μαζικής μεταφοράς ή με αυτοκίνητο. Εξαιτίας του φόβου τους μήπως πάθουν κάποια κρίση, αρχίζουν να αποφεύγουν όλο και περισσότερο αυτές τις καταστάσεις με αποτέλεσμα να περιορίζεται και να διαταράσσεται η ζωή τους σε όλα τα επίπεδα - κοινωνική, οικογενειακή, επαγγελματική, σχέσεις, αντίληψη εαυτού κτλ. Έτσι οι ασθενείς μπαίνουν σε έναν φαύλο κύκλο, ενώ η οικογένεια και οι φίλοι μη μπορώντας να κατανοήσουν τι τους συμβαίνει, ερμηνεύουν τη συμπεριφορά τους ως τεμπελιά ή έλλειψη θέλησης. Τί προκαλεί όμως αυτές τις κρίσεις πανικού;

          Η εκδήλωση των κρίσεων πανικού είναι συνήθως αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων. Συσσώρευση άγχους, στρεσογόνα γεγονότα (π.χ. μια πρόσφατη απώλεια ή ένας χωρισμός), καθημερινά προβλήματα (οικογενειακά, οικονομικά, επαγγελματικά κτλ.), χρόνια προβλήματα υγείας στο άμεσο περιβάλλον, δυσκολία να συμβιβαστούν αντιφατικές επιθυμίες, στοιχεία προσωπικότητας του ατόμου και κληρονομικότητα είναι μερικοί μόνο από τους παράγοντες που μπορεί να συνδέονται με την εκδήλωση της διαταραχής. Αλλά και η μεγάλη κατανάλωση καφέ, η χρήση ουσιών, η κακή διατροφή ή μια εξαντλητική δίαιτα μπορεί επίσης να πυροδοτήσουν προσβολές πανικού.

          Πέρα όμως από τα αίτια που τις προκαλούν, το ερώτημα είναι πώς μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτόν τον φαύλο κύκλο και να αντιμετωπίσουμε τις κρίσεις πανικού; Οι κρίσεις πανικού, μπορούν να αντιμετωπιστούν πολύ αποτελεσματικά με την κατάλληλη θεραπεία, γι’ αυτό και είναι σημαντικό οι άνθρωποι να αναζητούν έγκαιρα επαγγελματική βοήθεια, ώστε να μην ταλαιπωρούνται άδικα. Η κατάλληλη θεραπεία σε αυτή την περίπτωση είναι η ψυχοθεραπεία και κάποιες φορές, όταν οι κρίσεις είναι ιδιαίτερα συχνές και έντονες, ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής, η οποία δίνεται για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Παρόλα αυτά, είναι αρκετοί οι άνθρωποι που δεν λαμβάνουν έγκαιρα βοήθεια, είτε γιατί αρνούνται ότι τα αίτια των συμπτωμάτων τους είναι ψυχολογικά, είτε γιατί ντρέπονται να μιλήσουν γι’ αυτά, είτε γιατί εσφαλμένα θεωρούν ότι πρέπει να το ξεπεράσουν μόνοι τους. Είναι σημαντικό λοιπόν το άτομο κατ' αρχάς να ενημερωθεί, να κατανοήσει και αποδεχθεί τι ακριβώς είναι αυτό που του συμβαίνει. Να συνειδητοποιήσει ότι είναι κάτι που βιώνουν και πάρα πολλοί άλλοι άνθρωποι και ότι, παρόλο που πρόκειται για μια πολύ τρομακτική εμπειρία, η ζωή του και η υγεία του δεν κινδυνεύουν. Οι κρίσεις πανικού δεν μπορούν να του προκαλέσουν κάποιο οργανικό πρόβλημα υγείας, ούτε φυσικά μπορούν να οδηγήσουν σε θάνατο ή σε «τρέλα». Είναι όμως μια διαταραχή που δυσκολεύει πολύ τη ζωή και τη λειτουργικότητα του ατόμου, γι' αυτό και είναι απαραίτητο να υπάρξει κατάλληλη αντιμετώπιση.

Αντιμετώπιση

          Μέσω τις ψυχοθεραπείας λοιπόν, το άτομο μαθαίνει να αναγνωρίζει έγκαιρα τα πρώτα σημάδια μιας προσβολής πανικού και να δρα άμεσα, αποτρέποντας την πλήρη εκδήλωσή της. Εκπαιδεύεται στο να αναγνωρίζει τις σκέψεις και τις συμπεριφορές που ενισχύουν το φόβο του και να τις αντικαθιστά με άλλες πιο λειτουργικές. Επίσης, μπορεί να εκπαιδευτεί σε Τεχνικές Χαλάρωσης ή Ασκήσεις Αναπνοής, που βοηθούν στο να ρυθμίζει καλύτερα το άγχος του, και ενθαρρύνεται να αρχίσει σταδιακά να αντιμετωπίζει τις καταστάσεις που μέχρι πρότινος απέφευγε.

          Εκτός όμως από τη διαχείριση των συμπτωμάτων, η ψυχοθεραπεία συμβάλλει και στην ανάδειξη των αιτίων που τα προκαλούν. Αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι, μόνο εφόσον τα αίτια αυτά κατανοηθούν και δουλευτούν, μπορεί το άτομο να απαλλαγεί οριστικά από τις κρίσεις πανικού. Έτσι μέσα από την προσωπική αυτή αναζήτηση, μαθαίνει κανείς να «ακούει» και να ικανοποιεί τις προσωπικές του ανάγκες (που συνήθως έβαζε σε τελευταία μοίρα), θέτει νέες προτεραιότητες στη ζωή του και κάνει αλλαγές στις σχέσεις του και στον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον εαυτό του.

          Άλλωστε, οι κρίσεις πανικού είναι ένα καμπανάκι που ο οργανισμός μας χτυπά, προκειμένου να τον φροντίσουμε περισσότερο. Ένα μήνυμα που μας στέλνει το σώμα μας ότι χρειάζεται να κάνουμε αλλαγές στον τρόπο που διαχειριζόμαστε τα πράγματα, αλλαγές που για κάθε άνθρωπο μπορεί να είναι διαφορετικές. Γι’ αυτό και είναι εξαιρετικής σημασίας το να κατανοήσει κανείς το ίδιο το σύμπτωμα όχι μόνο ως πρόβλημα, αλλά ως αφορμή και σημείο εκκίνησης για ουσιαστικές και απελευθερωτικές αλλαγές. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι η πλειονότητα των ανθρώπων, που έχουν βιώσει κρίσεις πανικού και έχουν κάνει ψυχοθεραπευτική δουλειά, αναφέρουν ότι τελικά μέσα από αυτήν την εμπειρία νιώθουν ότι βγήκε ένας διαφορετικός εαυτός. Ένας εαυτός που μέχρι πρότινος αγνοούσαν, ένας εαυτός πιο δυνατός και πιο ώριμος, ενώ δηλώνουν τελικά και περισσότερο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους συνολικά.